Aranjörler Müziği Nasıl Etkiliyor?
Osman İşmen
Aranjörler Müziği Nasıl Etkiliyor?
Aranjör demek 2. Besteci demektir…
O eseri toplumun dinleyebileceği şekle sokan kimsedir Aranjör.
Çok kötü beste iyi bir aranjörün elinde harika bir şarkıya dönüşebildiği gibi bazen de çok iyi bir beste kötü bir aranjörün elinde yok olur gider….
Aslında Aranjör bir müzik prodüksiyonu içinde sırtına en büyük risk yüklenen kişidir.
Albüm sattığı zaman başarı prodüktör ve şirketindir ama satmazsa tek sorumlusu aranjördür.
Halbuki bir yapımı meydana getiren bir çok halka vardır bu halkalar zinciri oluşturur eğer bir halkada kopukluk olursa o zincir kopar.
Bu zinciri oluşturan unsurlar en başta beste söz aranjman dır sonra kayıt reklam promosyon ve klip bu zincirin halkalarını oluşturur.
Bunlardan biri koptuğunda iş başarısızlıkla sonuçlanır…
Öncelikle bir aranjörün çalışma sisteminden bahsedeceğim.
Beste genelde ham halde aranjörün eline geçer yani bir ses kaydından ibarettir çoğu zaman..
Türkiye'deki bestecilerin çoğu nota bilmediğinden aklından geçen melodileri kaydeder ve aranjöre verirler.
Bu en ilkel yöntemdir.
İkinci etap eser teslimi bir enstrüman eşliğinde yapılan kayıttır.
Bu daha anlaşılır bir şekildir hiç değilse melodiler bir enstrüman eşliğinde daha iyi şekillenir.
Son yöntem aslında en olması gereken dünya standarttır.
Şarkının piyano ve şan partisyonu yazılır altına armonileri konur ve bu şekilde aranjöre teslim edilir.
Ama bu şekil neredeyse günümüzde önemini kaybetmiştir dediğim gibi ne nota bilen besteci ne de nota ve müzik bilen aranjör var.
Tabii ki istisnalar var onları tenzih ediyorum.
Aslında bestecinin mutlaka nota bilmesine gerek yoktur pop ve diğer hafif müzik türlerinde.
70'li yıllarda en güzel bestelerini Selami Şahin nota bilmeden yapmıştır.
Notayı sonradan mükemmel şekilde öğrenmiştir…
Aranjör öncelikle bazı soruların cevabını doğru vererek çalışmaya başlamalıdır:
*Solistin kimliği? yani kadın mı? erkek mi ?
*solistin yaşı? 15 yaşındaki kişiye yapılacak işle 40 yaşındaki bir kişiye yapılacak proje aynı olamaz
*solistin hitap edeceği kesim? Kültürel düzeyi yüksek kesim emi? Daha alt tabakaya mı? Kırsal kesime mi?…. Bunu çok iyi gözlemlemek lazım
*Proje hangi yaş grubuna göre yapılacak?
Buna göre sound belirlenir. Enstrüman seçimi yapılır. Doğru enstrüman seçimi şarkının kaderini belirleyen en önemli husustur çünkü her ezgi her enstrümanla çalınamaz veya çalınsa bile kucağa hoş gelmez. Hangi melodi hangi enstrümana daha çok yakışır konusu ise yıllar içinde tecrübeyle oluşur. Genelde şarkılar introsuz bir halde aranjöre teslim edildiğinde intro bestelenir ve sonra bilgisayarda şarkının maketi hazırlanır.
Bugün bu işler çok kolaylaştı gelişen bilgisayar teknolojileri ve müzik programları sayesinde neredeyse şarkının bitmiş halini görmek mümkün. Üzerine yapılacak son revizyonlarda konuşularak şarkı son haline getirilip sonrasında stüdyo kayıt aşaması başlar.